آرتـا مارکتینگ

بازاریابی موبایلی یا بازاریابی سیار عموما به بازاریابی اطلاق می شود، که در آن، امور بازاریابی از طریق یک دستگاه موبایل مثل گوشی هوشمند یا تبلت، انجام می گیرد. بازاریابی سیار می تواند به مشتریان، اطلاعات شخصی در مورد کالا ها، ایده ها و خدمات مختلف ارائه دهد. در این نوع بازاریابی زمان و مکان مطرح نیست. آندریاس کاپلان، بازاریابی سیار را به این صورت تعریف می کند: " هر گونه فعالیت بازاریابی که از طریق یک شبکه ی همیشه حاضر و زنده، صورت می گیرد و کاربران از طریق یک دستگاه موبایل ( تبلت و گوشی ) به این شبکه متصل هستند را بازاریابی سیار می گویند "

بازاریابی از طریق گوشی موبایل که به صورت sms نیز خوانده می شود نوعی از بازاریابی سیار محسوب می شود.sms مخفف عبارت انگلیسی سرویس پیام کوتاه است. این نوع بازارایابی از سال 2000 در کشورهای اروپایی و بعد از آن در کشور های آسیایی، رواج پیدا کرد. از  آن جا که ماهیت پیامک به گونه ای است که بعد از ارسال، سریعا خوانده می شود و درصد پاک کردن آن قبل از خواندن بسیار کم است، موجب شده است، که دارای نرخ تبدیل بالایی باشد. در سال های اخیر پیامک تبلیغاتی به عنوان یکی از مهم ترین روش های تبلیغاتی در سراسر دنیا، مرسوم شده است. یکی از دلایل این همه گیر شدن این است که بر خلاف ایمیل تبلیغاتی که جنبه ی عمومی تری دارد، حامل های نظارت بر سرویس های سیار، دستورالعمل هایی برای تبلیغات سیار ایجاد کرده اند که برای بازاریابان سیار بسیار مفید واقع شده است. در صورتی که این سرویس ها در کشورهای توسعه یافته بسیار رونق پیدا کرده اند اما وجود هرزنامه های پیامکی هم به عنوان دردسری برای کاربران به به وجود آمده است. پیامک تبلیغاتی یکی از محبوب ترین روش های تبلیغات سیار در اروپا شناخته شده است. ارسال ماهانه 100 میلیون پیامک بازاریابی، شاهد این مدعا است. در سال 2001 اولین کد کوتاه توسط Txtbomb طراحی شد که از آن به بعد پیام های کوتاه از این طریق برای کاربران ارسال می شد. کد های کوتاه شماره های کوتاهی هستند که از شماره موبایل کوتاه تر هستند و به جنبه های تبلیغاتی و ارتباط با مشتری بکار گرفته می شوند. در کنار شماره های کوتاه، گاهی پیام های تبلیغاتی از طرف شماره های بلندی نیز ارسال می شوند. ( مثل 8883054387547658679 ) این اعداد به طور بین المللی در دسترس هستند و دارای هزینه استفاده نیز نیستند.

بازاریابی ام ام اس شامل نمایشی زمان دار از ترکیبی از مدیای مختلف نظیر، عکس، متن، فیلم و صداست. این گونه پیام های تبلیغاتی از طریق سرویس های پیام چند رسانه ای ارسال می شود. در حال حاضر تمام گوشی های هوشمندی که از نمایشگر رنگی برخودارند قابلیت دریافت و ارسال پیام چند رسانه ای را دارند. برند ها در حال حاضر قادر به ارسال mobile terminated و دریافت mobile originated از طریق MMS A2P (application-to-person)  هستند. در حال حاضر برند ها قادرند که به عنوان اسپانسر پیا های p2p ( شخص ب شخص ) باشند.

یکی از نمونه های موفق در بازاریابی ام ام اس شرکت موتورالا است که به کاربران اجازه می داد که عکس های گوشی خود را ب روی برد ال ای دی، به اشتراک بگذارند تا از عکس ها به عنوان، وبلاگ تصویری آنلاین لحظه ای، ایجاد کنند. 

اعلانات نمایشی اولین بار توسط اپل در معرفی آیفون در سال 2007 به دنیای اسمارت فون ها معرفی شدند. بعد ها این نوع اعلانات که همه ما آن ها را در نوار اعلانات بالای صفحه گوشی مان می بینیم در سیستم عامل اندروید به محبوبیت بیشتری رسیدند. این نوع اعلانات به صاحبان اپلیکیشن ها این اجازه را می داد تا با کاربرانشان بسیار ساده و مفید ارتباط برقرار کنند. اگر از این قابلیت به درستی استفاده نشود می تواند با گمراه کردن کاربر در حین  انجام فعالیت های روزمره اش آزرده کند. این نوع اعلانات در مقایسه با بازاریابی پیامکی بسیار ارزانتر هستند ولی اگر در کوتاه مدت بکار گرفته شوند ممکن است گران به حساب بیایند. وقتی که اپلیکیشنی دانلود و نصب شد و اگر این قابلیت به صورت پیش فرض خاموش نباشد، عملا بازاریابی رایگان حساب می شود زیرا تنها از پهنای باند اینترنت استفاده خواهد کرد. پیامک و اعلانات نمایشی با هم دیگر جزوی از بازاریابی های مبتنی بر تلفن همراه هستند که بسیار توسعه یافته و سودآور به حساب می روند.

با استفاده روز افزون از اسمارت فون ها، استفاده از اپلیکیشن ها هم زیاد شده. از این رو بازاریابان موبایل همراه بیش از پیش از اپلیکیشن های اسمارت فون ها به عنوان منبع بازاریابی استفاده می کنند. استفاده این متد مزیت هایی مثل رویارویی با مشتری، پرداخت و تبلیغات همگی به صورت کاملا مستقیم با خود مشتری را داراست.

رقابت زیادی نیز در این زمینه به چشم می خورد. اگرچه همانند دیگر خدمات، فرمانروایی و در دست داشتن بازار اپلیکیشن های موبایل دیگر مثل قبل آسان نیست.

الان سه بخش داغ اساسی در بخش موبایل گیمینگ وجود دارد : بازی های  تعاملی 3D  nteractive real-time 3D  ، بازی های چند نفره (massive multi-player games) و بازی های مبتنی بر شبکه های اجتماعی (Social Networking games). این بدین معناست که میل بازار رو به بازی های پیچیده تر و غنی تر از قبل می رود. از طرفی دیگر بازی هایی هستند که به اصطلاح ساده نامیده می شود. این دسته بازی ها بسیار آسان و ساده هستند.امروزه بیشتر بازی های موبایل از این دسته بازی های ساده هستند و به این زودی ها جای آن ها را بازی های دیگری نمی گیرد.

برند ها امروزه در بازی های موبایل پیغام های تبلیغاتی قرار می دهند و یا اینکه کل بازی را اسپانسر می کنند تا از این طریق تعامل بیشتری با مشتری برقرار کنند. این ترفند به اصطلاح تبلیغ بازی! (Advergaming) یا بازی موبایل پشتیبانی شده توسط تبلیغات می نامند.

تبلیغات بر روی صفحات وبی که مختص دسترسی موبایل هستند هم گزینه خوبی برای بازاریابی به حساب می رود. انجمن بازاریابی موبایل یک سری راهنما ها و استاندارد های خاصی را برای پیشنهاد دهی بهترین فرمت تبلیغات ، ارایه و استاندارد های مورد استفاده در گزارش دهی مالی میزان کرده است. گوگل، یاهو و دیگر ارایه دهندگان اصلی محتوای موبایل مدت هاست که حق تبلیغ در دارایی هایشان را می فروشند. شبکه های تبلیغاتی متمرکز بر دارایی های موبایلی، فروشنده های خدمات پیامکی و تبلیغات کنندگان هم اکنون در دسترس هستند. علاوه بر این وب - فرم های موجود در صفحات وب می توانند برای ادغام شدن با منابع پیامک رسانی دستگاه های موبایل به کار گرفته شوند و به عنوان یادآور برای قرار ملاقات، سمینار و دیگر فعالیت هایی که کاربر هنگام عدم دسترسی به کامپیوتر نیاز به یاد آوری آن ها دارد استفاده شوند. وبسایت های موبایل جنبه دیگری از بازاریابی مبتنی بر وب هستند و می توان از آن ها برای کمک در خرید و فروش خدمات و کالا و همچنین برای برقراری ارتباط بهتر بین دو طرف معامله استفاده کرد.

کد های QR  به کاربر اجازه می دهند تا با اسکن کردن یک تصویر سه بعدی با کمک دوربین موبایلشان بدون نیاز به وارد کردن دستی آدرس وبسایت، وارد یک صفحه وب شوند. URL های حاصله از این کد معمولا حاوی اطلاعات رهگیری هستند که وارد کردن آن برای مشتری کمی مشکل است. این کد ها اصالتا در سال 1997 به عنوان یک استاندارد ISS به ثبت رسیدند. شرکت Denso-Wave برای اولین بار این استاندارد را برای ردیابی قطعات اتوموبیل در ژاپن به کار گرفت.

کد های QR به سرعت در آسیا و اروپا رو به رشد اند ولی رشد آن ها در امریکای شمالی نسبتا کند بوده است.بعضی از از کمپین های عظیم تبلیغاتی در ایالت متحده که مرتبط با QR بوده اند شامل بیل بورد های تبلیغاتی Calvin Klein در میدان Times Square و کد های QR برای تمام اجناس موجود در Home Depot وstore Best Buy  می باشد.

اپلیکیشن Apple Passbook که به عنوان اپلیکیشن پیش فرض بر روی Ios 6  نصب شده است از کد QR  به عنوان یکی از راه هایی که کاربران آیفون یا آیپاد تاچ با آن بتوانند عملی غیر مجازی را انجام دهند استفاده کرده است. علاوه بر کد های QR  اپلیکیشن Passbook از کد های PDF417  و بارکد های 2 بعدی Aztec  نیز به خوبی پشتیبانی می کند.

بلوتوث تکنولوژی بی سیم استاندارد موجود بر روی اکثریت دستگاه هاست که ارتباط ساده و مطمئن را بین چند دستگاه ممکن می کند. این تکنولوژی در سال1994 توسط شرکت Ericsson  اختراع شد ، که  در واقع قرار بود نسخه بی سیم برای کابل های دیتا مدل RS-232 حساب شوند.

استفاده از بلوتوث در سال 2003 رواج یافت و چند شرکت اروپایی با کمک آن کسب کار موفقی راه انداختند. بیشتر این کسب و کار ها سیستم "hotspot" را ارایه می کردند. این سیستم در واقع نوعی مدیریت فایل وابسته با کانکشن بلوتوث به حساب می آمد. این تکنولوژی مزیت هایی از جمله، نیاز به تایید کاربر و سرعت بالا و همچنین تکنولوژی رادیویی داشت که باعث می شد خرجی نداشته باشد. اولین دستگاهی که با هدف بازاریابی موبایل از طریق بلوتوث ساخته شد جزوی از پروژه AmbieSense (2001-2004) به حساب می رفت. اخیرا نیز شرکت Tata Motors کمپین تبلیغاتی بزرگی برای برندش یعنی Sumo Grande با کمک بلوتوث را اندازی کرده است. فعالیت های این چنینی زیادی برای برند هایی همچون Walt Disney نیز اتفاق افتاده است. Walt Disney  از این روش برای فیلم "High School Musical" استفاده کرد.

بازاریابی موبایل توسط سیستم های مجاورتی یا بازایابی مجاورتی اساسا به  GSM 03.41 وابسته است که معرف سیستم پیام رسانی کوتاه برد- پخش موبایلی است.SMS-CB ارسال پیام های تبلیغاتی یا اطلاعات عمومی از طریق پخش موبایلی به تمام کاربران در یک محدوده جغرافیایی مشخص را ممکن می کند. در فیلیپین دولت از سیستم پخش مبتنی بر سرویس GSM برای انتشار اطلاعات به سوی مجمع های دولتی استفاده می کند ( فیلیپین بیشترین میزان ترافیک پیامکی را از آن خود کرده است) . در این نوع پیام رسانی از سیستمی ویژه برای ارسال پیام های بازرگانی نیز استفاده می شود که به آن Proxima SMS می گویند. شرکت Bluewater که یک مرکز خرید بومی در انگلستان است که از سیستم مبتنی بر GSM  با کمک NTL برای پوشش تماس های خود استفاده می کند. همچنین از این طریق این سرویس می تواند هر مشتری ای که تلفن همراه دارد را ردیابی کنند. یعنی اینکه بدانند آن ها وارد چه فروشگاهی می شوند یا چه مدت در آن جا می مانند.این سیستم پیامک هایی حاوی پیشنهاد های ویژه را به مشتریانی که خود را در سیستم مرکزی به ثبت رسانده اند و اتفاقی در مرکز خرید حضور دارند ارسال می کند. این پیام می تواند این متن باشد " 50% تخفیف در 5 دقیقه دیگر! فقط اگر از مغازه ما خرید کنید!" کمپانی فروش اسنک، Mondelez International که سازنده محصولات Cadbury و Oero است ادعا می کند که پیام رسانی مجاورتی تاثیر بزرگی بر میزان آمار فروش می گذارد. در صورتی که کاربران اجازه ی توسعه ی چنین خدماتی را بدهند، می توانند بازاریابی سیار را متحول کرده و توسعه ی اساسی در بازاریابی آنلاین ایجاد کنند.

خدمات مبتنی بر موقعیت مکانی(LBS) از سوی برخی اپراتور های موبایل به منظور ارسال پیام های تبلیغاتی و یا اطلاعات عمومی به کاربر موبایل، بر اساس موقعیت جغرافیای او ارایه می شود. اپراتور موبایل می تواند با کمک چیپ gps  گوشی و یا از موقعیت یابی رادیویی با استفاده از تشخیص قدرت سیگنال به کمک نزدیک ترین دکل مخابراتی، موقعیت کاربر را شناسایی کند. در سال 2003 که انگلستان نخستین بار خدمات مبتنی بر موقعیت مکانی را راه اندازی کرد از موقعیت یابی Trilateration یا همان موقعیت یابی مثلثی ( در این نوع موقعیت یابی از 3 دکل مخابراتی اطراف کاربر برای تعیین محل دقیق آن با تشکیل یک ساختار مثلی صورت می گیرد) میسر نبود و از یک ایستگاه برای موقعیت یابی استفاده می شد که برد آن دقیق نبود و تشخیص موقعیت گوشی مشکل بود.

برخی از خدمات مبتنی بر موقعیت بدون نیاز به تکنیک ردیابی GPS عمل می کنند و به جای استفاده از آن از انتقال محتوی از یک دستگاه به دستگاه دیگر استفاده می کنند.GPS نقش مهمی را در بازاریابی مبتنی بر موقعیت مکانی ایفا می کند.

بازاریابی موبایل با سایر ارتباطات بازاریابی متفاوت است زیرا این روش معمولا توسط کاربر(مصرف کننده) انجام می شود و وابسته به اوست و نیازمند رضایت مشتری برای دریافت پیام ها و ارتباطات آتی می باشد. پیام ارسالی از سوی سرور(کاسب) به سوی کاربر(مصرف کننده) را یک پیام موبایلی منقطع می گویند. این زیر ساخت اشاره به این موضوع دارد که بازاریابی موبایلی نوعی ارتباط بازاریابی کنترل شده توسط خود کاربر است.

بنا به درخواست روز افزون برای رسانه کنترل شده توسط کاربر، ارایه دهندگان زیرساخت های پیام رسانی موبایل ، برای رفع این نیاز دست به ساخت و طراحی اپلیکیشن هایی برای اپراتور های که آزادی بیشتری به کاربرانشان می دهند زدند. در خصوص این پیشرفت های چشم گیر در پیام رسانی موبایل کنترل شده از سوی کاربر اکثر بلاگ ها از جای جای دنیا رو به تبلیغ و تشویق این پیشرفت آوردند. در June  سال 2007، شرکت Airwide Solutions  اسپانسر رسمی وبلاگ Mobile Messaging 2.0 شد، این وبلاگ نظریات همه را در خصوص مبحث موبایل داری با آزادی مطرح می کند.

در بازاریابی اینترنتی تبلیغات در موبایل ها روز به روز متداول تر می شود. با این حال، برخی از تبلیغات موبایل یا بازاریابی سیار موبایلی، بدون درخواست اجازه از سوی مصرف کننده ارسال می شوند که نقض حریم خصوصی فرد محسوب می شود. باید متوجه این بود که مهم نیست که طراحی یک تبلیغ چقدر خوب و گیراست، و یا چه شانس هایی را به همراه دارد، اگر مصرف کننده حس کند که حریم خصوصی اش امن نیست، تمام زحمات در پخش آن آگهی بر باد می رود.

مشکل حریم خصوصی با ظهور شبکه دیتا موبایل چشمگیر تر از قبل شد. برخی از نگرانی های اصلی در این موضوع از روی این حقیقت که موبایل ها یک وسیله شخصی که همیشه همراه کاربر هستند شکل گرفته اند و 4 نگرانی بزرگ که ما با آن روبرو هستیم این ها هستند : اسپم های موبایل، اطلاعات شخصی، اطلاعات مکانی و امنیت شبکه ی بی سیم. متاسفانه امروزه می توان انبوهی از کاربران شبکه موبایل را رد یابی کرد و به این صورت حریم خصوصی آن ها را نقض کرد.